سابقه اقتصادى ایران
ایران همواره به دلیل موقعیت جغرافیایى استراتژیک، قدمت تاریخى چند هزارساله و منابع طبیعى متعدد از اهمیت ویژه‌ای برخوردار بوده است. این کشور همواره سعى داشته تا نقش مهمى در اقتصاد خاورمیانه و به دنبال آن در جهان ایفا کند. برخلاف پستى بلندی‌های سیاسى منطقه و موانع اقتصادى، در سه دهه گذشته ایران توانسته دومین قطب اقتصادى خاورمیانه باشد. ایران هم‌اکنون با جمعیت بیش از 80,8 میلیون نفر، بعد از ترکیه نوزدهمین کشور جهان است ازنظر جمعیت است و در کشورهاى حوزه MENA در رتبه دوم قرار دارد. با توجه به میانگین سنى 27,8 سال شایان توجه است که 1/3 از جمعیت این کشور را افراد بین 14 تا 50 سال تشکیل می‌دهند. نکته‌ای که می‌تواند نظر هر سرمایه‌گذاری را به خود جلب کند. بااین‌حال محدودیت‌های متعددى که براى واردات طیف وسیعى از محصولات وجود دارد، باعث آسیب جدى به اقتصاد این کشور شده است. درنتیجه مواجهه با افرادى که در سنین مصرف‌گرایی قرار دارند و محدودیت‌های زیادى در انتخاب کالا یا خدمات موردنظرشان دارند، امرى رایج است. اکنون اقتصاد ایران پساتحریم، آینده‌ای روشن پیش روی سرمایه‌گذاران و مصرف‌کنندگان قرار داده است.
ایران پساتحریم، بازاری با پتانسیل‌های فوق‌العاده
هم‌اکنون ایران در یک دوره تغییرات اساسى اقتصادى قرار دارد که طى این تغییرات پیش‌بینی می‌شود که ایران رفته‌رفته از یک بازار بسته به یک بازار آزادتر تبدیل شود. بااین‌حال تحریم‌هایی که در سه سال اخیر علیه ایران اعمال شد، روند این تغییرات را کندتر کرده است. البته با شروع ریاست جمهورى آقای دکتر روحانی و برنامه‌ریزی‌هایی که در جهت اصلاح اقتصاد شده است، این روند دوباره جان گرفته و آرام‌آرام شروع به حرکت خواهد کرد. این آینده درخشان، نه‌تنها در آمارهای اقتصادی نمود پیدا می‌کند، بلکه حتی در نوع نگرش و روحیه افکار عمومی جامعه در لایه‌های مختلف نیز تأثیرگذار بوده است.
برخلاف تقاضاى عظیم کالا و خدمات توسط جمعیت جوان کشور، هنوز تأمین‌کنندگان کافى وجود ندارد و این تقاضاها با کمبود اساسى مواجه هستند. هم‌اکنون عدم و یا کمبود حضور برندهاى بین‌المللی در ایران به‌صورت رسمى باعث شده بازار رقابتى براى تولیدکنندگان داخلى وجود نداشته باشد که البته این موضوع نیز با وارد شدن ایران به بازارهاى جهانى و برداشته شدن تحریم‌ها به‌مرور تغیر خواهد کرد. از طرف دیگر این موضوع نیازمند پشتیبانى دولت و سیاست‌های حمایتى است که براى سرمایه‌گذاران خارجى جهت گسترش و تقویت کسب‌وکارها اعمال می‌گردد.
روى رادار سرمایه‌گذاری خارجى
آخرین آمار جهانى Fact Book در سال 2014 نشان‌دهنده این است که قدرت خرید ایرانیان تقریباً برابر 1.3 تریلیون دلار است که آن را به سومین کشور منطقه MENA تبدیل کرده است. بالاتر بودن این رقم از متوسط پیش‌بینی‌شده براى کشورهاى عضو این منطقه نشان‌دهنده این است که ایرانی‌ها از استانداردهاى بالاى زندگى در مقایسه با کشورهاى همسایه برخوردار هستند. امروز ایرانِ پساتحریم که اتفاقاً رتبه دوم را بین صاحبان منابع نفت و گاز داراست، با رفع تدریجی محدودیت‌های داخلی و خارجی برای واردات و سرمایه‌گذاری‌های بین‌المللی، پیش‌بینی می‌شود که بازار جذابی برای کالا یا خدمات باکیفیت جهانی باشد.
رشد در عرصه دیجیتال
جامعه‌ای که در حال عبور از مرحله ایزوله شدن و رها شدن از محدودیت‌ها است، امروزه خیلى بیشتر از حد تصور در حال ارتباط با تمامى دنیا به‌خصوص از طریق اینترنت و سفر است. درواقع مرزهاى این کشور از بیرون خیلى نفوذناپذیرتر به نظر می‌رسد ولى مردم در داخل ایران همواره سعى داشته‌اند تا ارتباط خیلى نزدیکى با آنچه در جهان اتفاق می‌افتد داشته باشند و این ارتباط را حفظ کنند.
بر اساس آخرین آمارهای دولتی، ایرانیان در یک سال گذشته بالغ‌بر 18 میلیارد دلار صرف سفرهای خارجی کرده‌اند. آمار جهانى نیز نشان می‌دهد که %37.8 میزان نفوذ ایران در اینترنت طى سال 2014 بوده است. این عدد با توجه به محدودیت‌هایی که براى سرعت‌بالای اینترنت وجود دارد و همچنین بحث فیلترینگ که از سمت دولت اعمال می‌شود، بسیار قابل‌توجه و چشم‌گیر است. در بین تمام کاربران اینترنت جوان‌ترها حدود %60 کلیه کاربران را دربرمی گیرند. درصد کاربران آنلاین در رسانه‌های اجتماعى و نیاز هرروزه آن‌ها به ایده‌های جدید، محتوا، اطلاعات و محصولات باعث ایجاد فرصت‌های فراوان برای ارائه‌دهندگان خدمات اینترنتى برای مقابله با مشکل فیلترینگ و در کنار آن سرعت‌پایین اینترنت می‌شود. ظهور شبکه‌های اجتماعى مثل آپارات و کلوب نشان‌دهنده این است که همیشه تنها راه‌حل، رسانه‌های اجتماعى جهانى نیستند. با توجه به رتبه‌بندی پنج آپارات Aparat.com در وب‌سایت الکساى کشور ایران می‌توان دریافت که با درك محیط، معایب و مزیت‌های متعدد آن در کنار یک نگاه کلى به نیازها و خواسته‌های کاربران، ارائه‌دهندگان خدمات اینترنتى می‌توانند بهترین استفاده را از پتانسیل‌های بازار ایران داشته باشند.
در زمینه تجارت الکترونیک هم اعداد و ارقام بسیار جالب‌توجه هستند. ظهور وب‌سایت‌های جدید تجارت الکترونیک و گسترش وب‌سایت‌هایی که از قبل به این فعالیت‌ها پرداخته بودند، همگى بر رشد سریع این امر صحه می‌گذارند که البته این موضوع ازنظر سرمایه‌گذارانی که تمایل به ورود بازار ایران را به‌محض برچیده شدن تحریم‌ها دارند، پنهان نمانده است.
دیجی‌کالا Digikala.com با رتبه شش در الکسای ایران نیز نکته قابل‌توجه دیگر است. این سایت باسابقه 10 ساله توانسته به این رتبه دستیابى پیدا کند. نکته جالب دیگر این است که معادل جهانى این وب‌سایتAmazon.com رتبه 6 الکسا جهان را دارد.
همان‌طور که قبلاً نیز اشاره شد این واقعیت که %60 از کاربران اینترنت به دنبال کالا و خدمات آنلاین هستند، به این اعداد و ارقام معنى جالب‌توجهی می‌بخشند که این موضوع براى سرمایه‌گذاران خارجى در چند سال اخیر نیز جالب‌توجه بوده و باعث شده تا بخش زیادى از سرمایه خود را در این بخش قرار دهند.
شرکت راکت اینترنت Rocket Internet به‌عنوان یکی از پیش روان تجارت الکترونیک دنیا با تشخیص پتانسیل‌های فوق‌العاده بازار ایران، پیش از همه با تأسیس مجموعه سایت‌هایی وارد بازار ایران شد.
بامیلوBamilo.com یکی از 5 وب‌سایت تأسیس‌شده توسط راکت اینترنت است که مثال خوبى از نمونه‌های جدید وب‌سایت‌های تجارت الکترونیک است. این وب‌سایت توانست رتبه الکسا خود را از100.000 جهانى در کمتر از یک سال به 2.500 جهان برساند. این موضوع براى متصدیان داخلى و خارجى جهت ورود به این بازار جدید و با پتانسیل بالا در سال‌های آینده حائز اهمیت زیادى است. مخصوصاً که هنوز این بازار نابالغ با وسیع‌تر شدن در عصر جهانى و با حضور سرمایه‌گذاران خارجى بازهم رو به گسترش و پیشرفت خواهد رفت.
ویژگی‌های بی‌همتای جامعه ایران، پایه‌های محکم برای فرصت‌های بیشتر
از طرف دیگر زبان‌اصلی ایران فارسى است، زبانى که در نقاط کمی از جهان از آن استفاده می‌شود، که همین نکته باعث خاص بودن بازار آنلاین و غیر آنلاین این کشور شده است. با توجه به آخرین اطلاعات دریافت شده از زبان‌هایی که در اینترنت استفاده می‌شوند %70 محتواى اینترنت که در پلتفرم‌ها توسط کاربران ایرانى مطالعه می‌شوند به زبان فارسى است، که ممکن است باعث ترس خیلى از سرمایه‌گذاران جدید شود اما این امر درواقع فرصتى است که در اختیار سرمایه‌گذاران خارجى قرار داده می‌شود تا محصولات زبان‌های دیگر را بر پایه علایق ایرانی‌ها طراحى کنند. این امر به دانش عمیق از قوانین بازار با توجه به زبان، فرهنگ و برگ خریدهای رفتارشناسى براى ایجاد سرمایه‌گذاری‌های عظیم بر اساس انتظار بازگشت بیشتر سرمایه احتیاج دارد.
اطلاعات به‌دست‌آمده از انواع وسایل الکترونیکى که توسط ایرانی‌ها استفاده می‌شود نشان می‌دهد که کامپیوترهاى شخصى هنوز هم محبوبیت خاصى دارند ولى رشد 61.5 درصدى استفاده‌کنندگان از اینترنت موبایل در چند سال اخیر تصویر مدرن‌تری از نحوه استفاده از وسایل الکترونیکى ترسیم می‌کند؛ این موضوع براى سازندگان تلفن همراه آینده روشنى را نوید می‌دهد و جایگاه آن‌ها را محکم و رو به رشد نشان می‌دهد. طى 10 سال اخیر تعداد محدودى از تولیدکنندگان تلفن همراه در داخل ایران وجود داشته است ولى امروزه این روند رو به رشد است به‌طوری‌که حتى برندهای چینى به دنبال گرفتن بخشى از سهم این بازار هستند. حضور برندهایى مثل ZTE، Huawei، Asus و… در این بازار و ایجاد رقابت تنگاتنگ با یکدیگر و رقباى قدیمى این بازار مثل ال‌جی و سامسونگ در برنامه‌های وسیع تبلیغاتى، سهم بازار و همچنین آمار و ارقام فروش بیانگر این نکته است.
حال باید منتظر بود و بازار را دقیق‌تر رصد کرد تا بتوان همگام با حذف تحریم‌ها از فرصت‌های پیش‌آمده استفاده درست کرده و سهم خوبی از بازار پساتحریم را برای خود ایجاد کرد، کاری که بسیاری از سرمایه‌گذاران هوشمند داخلی در تکاپوی آن هستند.
