به تازگی خبری منتشر شده مبنی بر تصمیم رئیس ساترا برای لغو مجوز و تعلیق شبکه‌های نمایش خانگی همچون فیلیمو، نماوا و فیلم نت که باعث اعتراض بسیاری از اهالی هنر شده است. به همین دلیل ما در این مقاله به معرفی کامل این سازمان و اینکه بر چه اساس و هدفی تشکیل شده است، خواهیم پرداخت.

ساترا چیست؟

سازمان تنظیم مقررات رسانه های صوت و تصویر فراگیر یکی از سازمان‌های وابسته به صدا و سیما است که مسئول تنظیم رسانه های صوت و تصویر در ایران را برعهده دارد.

مدیران ساترا

مدیریت ساترا که به تازگی بسیار پررنگ شده است ابتدا بر عهده لطف‌الله سیاهکلی بود و پس از آن نیز به سید محمدصادق امامیان رسید. در بهمن سال 1400 ریاست این سازمان وابسته به صدا و سیما به سعید مقیسه رسید.

هدف از تشکیل ساترا

هدف اصلی از تشکیل این سازمان، تنظیم و ساماندهی محتوای انتشار یافته در فضای مجازی در سطح کشور و به دنبال آن، توسعه محتوای دینی و اسلامی با زبان فارسی است. این هدف بر اساس اصل 44 قانون اساسی و با دستور مستقیم ریاست وقت سازمان صدا و سیما انجام شده است.

از دیگر اهداف تشکیل ساترا می‌توان به موارد زیر اشاره نمود:

• بالا بردن کیفیت خدمات و محتواهای منتشر شده
• رقابت با رسانه‌های بین‌المللی
• کاهش آسیب‌پذیری جامعه در برابر حملات فرهنگی
• جلوگیری از انحصار برخی نهادها و شرکت‌ها
• پیشبرد اهداف تمدن نوین اسلامی

وظایف سازمان تنظیم مقررات رسانه های صوت و تصویر فراگیر

حال که با هدف و همچنین نحوه تشکیل این سازمان آشنا شدید، نوبت به معرفی وظایف ساترا می‌رسد که به شرح زیر است:

• سهولت و افزایش سرعت برای اخذ مجوز ارائه‌دهندگان خدمات صوت و تصویر
• حمایت از حقوق خدمات‌دهنده و کاربران
• پیگیری شکایات مردمی از رسانه‌ها
• تنظیم و اجرای دستورالعمل‌های حوزه رسانه‌های فضای مجازی
• حمایت از ارائه خدمات و تولید محتوای باکیفیت در رسانه‌های کشور

اقدامات عجیب ساترا با سریال های نمایش خانگی

قبل از رسیدن به بحث لغو مجوزهای شبکه های نمایش خانگی، ابتدا بهتر است به برخی از اقدامات عجیب و غریب این سازمان و بلایی که بر سر سریال‌ها و فیلم‌ها آورده است بپردازیم.

سانسور سریال ها

همانطور که مطلع هستید، تیغ تیز سانسور این سازمان موجب لغو پخش یا از دست رفتن بخش زیادی از زحمت‌های عوامل این سریال های نمایش خانگی شده است.

سرآمد آنها را می‌توان سانسور بیش از حد و به دنبال آن لغو پروژه قبله عالم دانست که طبق گفته عوامل آن، “این چیزی که پخش شد، آن چیزی نبود که ما بازی کردیم” و به همین دلیل، تهیه‌کننده آن کار پس از پخش 7 قسمت جلوی آن را گرفت و این پروژه یک شکست بزرگ محسوب شد.

سانسور زخم کاری مهدویان که چندین مرتبه تکرار شد و به همین دلیل در اوایل پخش، اختلاف تیم زخم کاری و ساترا شدت گرفت و این سریال در آستانه لغو شدن قرار گرفت. اما پس از مدتی سریال با وجود حذف بسیاری از سکانس‌ها پخش شد و به اتمام رسید که البته بازخورد بسیار خوبی هم داشت.

حذف سکانس ها پس از پخش مجدد

یکی دیگر از کارهای ساترا و همچنین وزارت ارشاد که تعجب همه را به همراه داشت، می‌توان سانسور برخی برنامه‌ها حتی پس از پخش عنوان کرد. بسیاری از فیلم‌ها و سریال‌ها در پخش مجدد خود از صدا و سیما و پلتفرم‌های اینترنتی با حذفیات و سانسورهایی مواجه شدند!

نامه ساترا به رئیس صدا و سیما

همانطور که در ابتدا نیز به آن اشاره شد، اخیرا نامه‌ای در تاریخ 21 تیر 1401 از مدیریت این سازمان به صدا و سیما رسیده که هدف آن لغو مجوزها و برخورد جدی با شبکه های نمایش خانگی است. علت این کار نیز تخلفاتی از سوی این پلتفرم‌ها عنوان شده است.

به طور کلی اختلاف بین این پلتفرم‌ها و ساترا بسیار بیشتر شده تا حدی که این سازمان مدعی شده یکی از این رسانه‌ها سریالی را بدون مجوز پخش کرده است. جالب است بدانید که مدیریت سازمان ساترا به حدود 20 نهاد دولتی نامه ارسال کرده تا اقدامات بازدارنده در برابر این پلتفرم‌ها صورت گیرد.

مخالفت جدی ساترا با پلتفرم های نمایش خانگی

برخی ازدیگر اقدامات این سازمان وابسته به صدا و سیما بدین شرح است:

• لغو تبلیغات این پلتفرم‌ها در فضای شهری و مجازی
• تعلیق مجوز یکی از رسانه‌ها و فیلتر دامنه
• عدم خدمت رسانی به دیتاسنتر
• لغو ای‌نماد

واکنش به نامه ساترا

در راستای نامه این سازمان و درخواست لغو مجوز پلتفرم‌های اینترنتی، بسیاری از اهالی رسانه و همچنین برخی رسانه‌ها واکنش‌هایی داشتند.

واکنش فیلیمو به نامه ساترا

فیلیمو در اقدامی جالب و واکنش به این ماجرا، سوالاتی از مدیریت و سازمان تنظیم مقررات رسانه های صوت و تصویر فراگیر مطرح کرد که به شرح زیر است:

• ایجاد هر ساختاری در سطح ملی و فرادستگاهی مانند ساترا، نیازمند قانون تاسیس یا قانون تشکیلات با وظایف و اختیارت روشن است. لطفا در این خصوص شفاف‌سازی شود که کدام مرجع قانون‌گذاری یا تدوین مقررات در کشور به این مهم اهتمام ورزیده و سند مورد نظر برای اطلاع عموم رونمایی شود
• آیا از اصطلاح فنی-فرهنگی «صوت و تصویر فراگیر» در مجلس شورای اسلامی، شورای عالی انقلاب فرهنگی یا شورای عالی فضای مجازی تعریف دقیقی ارائه شده است یا خیر؟ آیا پلتفرم‌های نمایش درخواستی، شامل این تعریف می‌شوند یا خیر؟
• آیا منطقی است که ساختاری منقبض، کند و ایستا، خود قوانین و اقلیم حکمرانی‌اش را تعریف کند، خود اجرا کند و خود هنگام مناقشه و اختلاف، مرجع رسیدگی به تخلفات باشد؟ بخش خصوصی چگونه می‌تواند با چنین تنظیم‌گر ذینفعی رابطه منطقی و حرفه‌ای داشته باشد؟

ما از تنظیم‌گری منصفانه و نظارت دغدغه‌مندانه بر مبنای ضوابطی شفاف و روشن استقبال می‌کنیم ولیکن انسداد ایجاد شده را محصول عملکرد بی‌ضابطه ساترا و عدم تمایل این مجموعه به قانونمند شدن توسط مراجع ذیصلاح می‌دانیم.

واکنش حامد عنقا تهیه کننده سریال آقازاده

تهیه‌کنندگان، مدیران پلتفرم‌های نمایش خانگی و دست اندرکاران این حوزه، کار در فضای بی‌قانونی را تایید نمی‌کنند. اما فضایی که طی چند ماه اخیر در ساترا به وجود آمده، محل درنگ جدی است. برای این که همکاری پلتفرم‌ها و ساترا، یکی – دو ماهه نیست و وارد سابقه سومین سال می‌شود. ساترا که تغییر نکرده‌است؛ مدیران پلتفرم‌ها هم تغییر نکرده‌اند. سوال اصلی این است: چه شد که این اتفاق افتاد؟

نامه اخیر، یک پالس خطرناک و عاری از دلسوزی به یک جامعه چند هزار نفری که در پلتفرم‌ها مشغول فعالیت هستند و در نهایت جامعه مخاطبان است.

روزنامه کیهان نکته درستی را گوشزد کرده که شما دارید برای بخش خصوصی ایجاد خطر می‌کنید و کاری می‌کنید که بخش خصوصی از این میدان هم خارج شود و در نهایت به جای هم افزایی داریم فاصله‌ها را بیشتر می‌کنیم. به نظر من، وی او دی ها نه تنها رقیب تلویزیون نیستند بلکه در همان میدان، به شکلی دیگر فعالیت می‌کنند. خانواده‌هایی که «جیران» و «مهمونی» می‌بینند، همان کسانی هستند که «برف بی صدا می بارد» و «مستوران» را هم می‌بینند. این‌ها همه سبد فرهنگی نظام جمهوری اسلامی ایران است.

چرا بر طبل دو قطبی می‌کوبیم و چه بهره‌ای از آن می بریم؟ هیچ. مگر وی اوی دی ها فرصت ارزشمندی برای سازمان صدا و سیما نیست تا بتواند از طریق آن‌ها وفاق و هم‌افزایی در جامعه ایجاد کند؟

ساترا بوجود آمد که فارغ از تغییر دولت‌ها و گرایش فکری آن‌ها، یک مرکز فراجناجی و فراگروهی باشد. این سازمان با ساز و کاری فراتر از ارشاد برای ساخت و پخش سریال‌ها بوجود آمد تا این حواشی ایجاد نشود. اما بنظر می‌رسد ساترا نقش حمایتی و بنیادی خود را فراموش کرده‌است.

آقای جبلی، رئیس رسانه ملی است. کلمه ملی بار معنایی فراوان دارد؛ یعنی همه مردم فارغ از قومیت، رنگ، لهجه، زبان، گرایش فکری، مذهبی و… یک ملت هستند. آن‌ها همان کسانی‌اند که در بزنگاه‌های مختلف پای نظام می‌ایستند. سابقه آقای جبلی در رسانه این نوید را می‌دهد که ماجرای اخیر را به سمت درستی پیش ببرد و در نهایت تهدید را تبدیل به فرصت کند. اگر ساترا واقعا دغدغه جامعه دارد، باید با سایت‌ها و پلتفرم‌های بی‌مجوز ِغیرقانونی مقابله کند نه این که روبروی پلتفرم‌های قانونی بایستد.

این پلتفرم‌ها، حداقل برای والدین این آرامش خاطر را دارند که می‌دانند فرزندان‌شان با نظارت آن‌ها، محتوای سالم تماشا می‌کنند.

واکنش تهیه کننده سریال یاغی

سید مازیار هاشمی در واکنش به این نامه و بلایی که قرار است سر پلتفرم‌ها بیاید، اینطور نوشت:

«نگذارید این معبر و مسیر شکل گرفته مسدود شود»

«یا حفیظ و یا امین

چون وا نمی کنی گرهی، خود گره مشو
ابرو گشاده باش چو دستت گشاده نیست

بزرگان، دلسوزان و اهالی محترم فرهنگ و رسانه، در این روزگار که جامعه دچار مشکلات اقتصادی است و مبارزه با بیکاری باید مهم‌ترین تصمیم این دوران باشد و در سالی که به فرموده مقام معظم رهبری سال تولید، دانش بنیان، اشتغال آفرینی نام گرفته است، متاسفانه شاهد تصمیماتی هستیم که می‌تواند خواسته یا ناخواسته به این مهم، آسیب برساند.
بیش از ده‌هزار نفر از صنوف مختلف سینمایی به صورت مستقیم درگیر تولید آثار و محصولات پلتفرم‌ها هستند. این گونه تصمیمات منجر به بیکاری و بحران معیشتی حدود پنج هزار خانواده خواهد شد و مهم‌تر از آن ارتباط مخاطبان گسترده‌ای را با محصولات داخلی قطع می‌کند و دوباره آن‌ها را به سمت محتواهای خارجی سوق خواهد داد.
وقتی همه دست به دست هم داده‌اند تا با غلبه بر بی شمار موانع سر راه اشتغال آفرینی، موسسات دانش بنیانی چون پلتفرم‌ها پا بگیرند و فضا برای کارآفرینی فراهم شود، ارائه این گونه پیشنهادات و تصمیمات شتاب زده، آب به آسیاب آن‌هایی خواهد ریخت که از این بیکاری‌ها و مشکلات اقتصادی و رنج معیشتی مردم منفعتی دارند. همان‌هایی که چندین دهه است با تحریم‌های ظالمانه علیه کشور عزیزمان مردم را گرفتار کرده‌اند.
پلتفرم‌ها و سازندگان این عرصه، پس از آزمون و خطا و فراز و نشیب بسیار در حال حاضر می‌دانند کیفیت ساختار و محتوا باید در اولویت باشد تا بتوانند تماشاگر گسترده‌ خود را حفظ کنند و سلیقه‌ آنها را ارتقا دهند.
اینجانب بر این باورم که این اختلاف نظرها با هم اندیشیِ بزرگان عرصه سینما، تلویزیون و شبکه نمایش خانگی قابل حل و فصل است.
محدود کردن تولیدات مفید و اثربخش در فضای رسانه جز آسیب رساندن و خُسران به سرمایه‌های جوان کشور نتیجه‌ای نخواهد داشت؛ چرا که با آسیب به حوزه تولید داخلی، مانع تراشی برای اشتغال آفرینی و تضعیف مجموعه‌های دانش بنیان که با تلاش و همت شبانه روزی بخش خصوصی و دولتی در پیشرفت این صنعت نو پا تلاش کرده‌اند، هیچ نتیجه‌ای جز ایجاد نا امیدی ندارد.
لطفا نگذارید این معبر و مسیر شکل گرفته مسدود شود. چرا که قطعا می‌تواند در ادامه با رفع کاستی‌ها، خروشان و امید بخش باشد. بدانیم که با تصمیمات قهری و جبری بیم آن می‌رود که فضا برای جولان دادن شبکه‌های ماهواره‌ای که محصولاتشان بر پایه‌ی تضعیف امید و اعتقادات در جامعه، سست کردن بنیان خانواده، تحقیر غرور ملی و هویت اقوام است، فراهم خواهد شد.
یا علی
سید مازیار هاشمی»

واکنش فرهاد توحیدی به نامه ساترا

فرهاد توحیدی فیلم‌نامه نویس مشهور در قالب یک استوری اعتراض خود را به این ماجرا نشان داد.