تعریف محصول و خدمات در دوران ما چیست؟

از زمانی که مارکتینگ یک علم غیرقابل انکار در توسعه کسب‌وکار شناخته شده‌است، یک قرن نمی‌گذرد! این در حالی‌ست که فروش کالا از اولین سال‌های ساکن شدن جوامع انسانی با مبادله کالا به کالا، قدمتی چند هزار ساله دارد. ولی با تمام این تفاسیر مقولۀ مارکتینگ و بازاریابی در همین سال‌های گذشته دستخوش تغییرات زیادی بوده‌است.
در برهه‌ای از زمان ایجاد مارکت تنها به معنی تولید محصولی ختم می‌شد که شاید تا به آن روز وجود نداشت و مارکتینگ فقط به استراتژی تولید انبوه ختم می‌شد. مشتریان نیز چاره‌ای جز خرید تعداد محدودی از کالا و خدمات نداشتند و تولید محصول جدید آنقدر انحصاری بود که تضمینی قاطع برای موفقیت یک برند بود.
جهت به تصویر کشیدن وضیعت آن زمان می‌توان به این جمله از فورد بنیانگذار کارخانۀ اتومیبل‌سازی فورد اشاره کرد:
«مشتریان می‌توانند اتومبیل خود را به هر رنگی انتخاب کنند بشرطی که آن رنگ مشکی باشد.»

در دورۀ بعد با توسعه علم و فناوری و در پیِ آن خروجش از انحصار شرکت‌های بزرگ و کشورهای صاحب صنعت، رقابت در بین صاحبان برند و خدمات شکل دیگری گرفت. این موضوع بی‌درنگ باعث گردید مشتری در راس توجه قرار گیرد و صاحبان برند را به این فکر بیاندازد که با نیازسنجی مشتریان و تولید کالا و ارائه خدماتی جدید در راستای رفع نیاز مشتریان، از دیگر رقبای خود پیشی بگیرند.

در دوره ما با پیشرفت روزافزون تکنولوژی و به قولی عصر ارتباطات، دانستن نیازهای مشتری تنها مزیت رقابتی برای برتری نیست؛ بلکه در این عصر شرکت‌هایی لیدر و پیشروی بازار هستند که محصول و خدمتشان نیازی ایجاد کند که تا به آنروز بعنوان نیاز مطرح نبوده‌است، بلکه با ارائه این محصول در بازار باعث می‌شوند که محصول ایجاد شده تبدیل به نیاز اساسی مشتریان شود.
ملموس ترین مثال برای این نوع از مارکتینگ را می‌توان Redbull و امثال آن دانست، در زمانی که تمامی مردم نیاز به رفع تشنگی خود را با آب و نوشابه برطرف می‌کردند، مایعی را خلق کرد که امروزه آنرا در همۀ فروشگاه‌ها، سوپرمارکت‌ها و اماکن ورزشی می‌بینیم و نامی ندارد جز “نوشابه انرژی زا”!
و یا در عصر تکنولوژی این ویژگی را می‌بایست به فیسبوک نسبت داد که در بدو ورودش برای رفع نیاز جامعه چند میلیاردی طراحی نشده بود. اما امروزه نیازی را در ما ایجاد کرده‌است که بعنوان یکی از ضروری‌ترین نیازهای روزانۀ فردی، اجتماعی و شغلی‌مان می‌بایست قبل از صبحانه و یا قبل از خواب به آن سر بزنیم!

سرآمدِ این نوع از محصول را می‌توان به برند اپل نسبت داد و در آخر می‌توان گفت برندهایی در بازار امروز موفق هستند که موارد ذیل را سرلوحه خود قرار دهند:
“ما در حال تولید محصولاتی هستیم که ویژگیهای آن نیازی برای مشتری ایجاد کرده که تا بحال نیازش نبوده”
و تعریف محصول و خدمات در دوران ما چیزی دور از پیام زیر از یک شرکت پیشرو نیست:
« مشتری با مصرف هر محصول جدید ما، موردی به نیازهایش اضافه شده است، لذا لیست نیازسنجی رقبای ما پُر شده است از نیازهای جدیدی از طرف مشتریان، که ما برای آنها ایجاد کرده‌ایم»